Umowa przedwstępna o pracę, znana również jako promesa zatrudnienia, jest dokumentem, który często pojawia się w obrocie gospodarczym. Jej głównym celem jest zabezpieczenie interesów zarówno pracodawcy, jak i pracownika przed zawarciem właściwej umowy o pracę. Warto przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu, aby zrozumieć, jakie korzyści i ryzyka niesie ze sobą zawarcie takiej umowy.
Czym jest umowa przedwstępna o pracę?
Umowa przedwstępna o pracę to dokument, w którym strony – pracodawca oraz przyszły pracownik – zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy o pracę, zwanej umową przyrzeczoną. Zazwyczaj podpisuje się ją, gdy z różnych przyczyn strony nie mogą natychmiast zawrzeć umowy zasadniczej, ale chcą zagwarantować sobie wzajemnie, że w przyszłości dojdzie do jej zawarcia.
Zawieranie umowy przedwstępnej o pracę ma zastosowanie w sytuacjach, gdy przyszły pracownik jest jeszcze związany umową z obecnym pracodawcą lub gdy pracodawca potrzebuje czasu na przygotowanie stanowiska pracy. W takich przypadkach umowa przedwstępna zapewnia obu stronom pewność co do przyszłej współpracy.
Jakie są podstawy prawne umowy przedwstępnej o pracę?
Umowa przedwstępna o pracę nie jest bezpośrednio uregulowana w Kodeksie pracy, jednak możliwość jej zawarcia wynika z połączenia przepisów Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu pracy. Zgodnie z artykułem 389 § 1 Kodeksu cywilnego, strony mogą zobowiązać się do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy, co obejmuje również umowy o pracę. Przepisy te są stosowane w kontekście prawa pracy poprzez odesłanie zawarte w artykule 300 Kodeksu pracy.
Umowa przedwstępna o pracę pełni istotną rolę w procesie rekrutacji, dając stronom pewność co do przyszłej współpracy i zabezpieczając ich interesy.
Wymogi formalne
Chociaż umowa przedwstępna o pracę może być zawarta w formie ustnej, rekomenduje się sporządzenie jej na piśmie. Pisemna forma umowy jest bardziej bezpieczna z prawnego punktu widzenia i może stanowić materiał dowodowy w przypadku ewentualnych sporów sądowych. Umowa powinna zawierać kluczowe postanowienia przyszłej umowy o pracę, takie jak rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie oraz termin rozpoczęcia pracy.
Kara umowna w umowie przedwstępnej
W umowie przedwstępnej można zastrzec karę umowną, która ma na celu ochronę interesów jednej ze stron w przypadku, gdy druga strona wycofa się z umowy. Kara umowna określa zakres odszkodowania na wypadek uchylenia się od zawarcia umowy przyrzeczonej. Umieszczenie takiego zapisu znacznie ułatwia dochodzenie odszkodowania na drodze sądowej, ponieważ strona poszkodowana nie musi udowadniać poniesionej szkody.
Jakie są konsekwencje niewykonania umowy przedwstępnej?
W przypadku niewykonania umowy przedwstępnej przez jedną ze stron, druga strona może dochodzić naprawienia szkody, którą poniosła z powodu niezawarcia umowy przyrzeczonej. Może również domagać się zawarcia tej umowy, jeśli umowa przedwstępna spełnia wymagania formalne. Roszczenia z tytułu umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta.
W razie uchylania się od zawarcia umowy przez pracodawcę lub pracownika, strony mogą podnieść roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje to, co strona miałaby, gdyby umowa przyrzeczona została zawarta. W sytuacji, gdy umowa przedwstępna przewiduje karę umowną, strona poszkodowana może żądać jej zapłaty bez konieczności wykazywania szkody.
Kiedy warto zawrzeć umowę przedwstępną o pracę?
Zawarcie umowy przedwstępnej o pracę jest szczególnie korzystne, gdy obie strony chcą zagwarantować sobie współpracę, a nie mogą natychmiast podpisać umowy o pracę. Pracodawca może chcieć zabezpieczyć się przed ryzykiem, że wybrany kandydat przyjmie ofertę od innej firmy, a pracownik może chcieć mieć pewność zatrudnienia po rozwiązaniu umowy z obecnym pracodawcą.
- Przygotowanie stanowiska pracy przez pracodawcę
- Obowiązujące zobowiązania pracownika wobec obecnego pracodawcy
- Planowana rozbudowa firmy
- Potrzeba dodatkowych formalności przed zawarciem umowy o pracę
Jakie elementy powinna zawierać umowa przedwstępna?
Umowa przedwstępna o pracę powinna zawierać następujące elementy:
- Określenie rodzaju umowy
- Przyszłe stanowisko pracy
- Przyszłe wynagrodzenie
- Przyszłe miejsce pracy
- Przyszły wymiar czasu pracy
- Termin zawarcia umowy przyrzeczonej
Zachowanie tych elementów zapewnia ważność umowy przedwstępnej i umożliwia dochodzenie roszczeń w przypadku jej niewykonania.
Co warto zapamietać?:
- Umowa przedwstępna o pracę to dokument zabezpieczający interesy pracodawcy i pracownika przed zawarciem umowy o pracę.
- Nie jest bezpośrednio uregulowana w Kodeksie pracy, ale opiera się na przepisach Kodeksu cywilnego (art. 389 § 1) oraz Kodeksu pracy (art. 300).
- Rekomendowana forma umowy to forma pisemna, która stanowi lepsze zabezpieczenie prawne.
- Możliwość zastrzeżenia kary umownej w umowie przedwstępnej, co ułatwia dochodzenie odszkodowania w przypadku niewykonania umowy.
- Umowa powinna zawierać kluczowe elementy: rodzaj umowy, stanowisko, wynagrodzenie, miejsce pracy oraz termin zawarcia umowy przyrzeczonej.
